Waarom het kinderbrein wil spelen (en het belang van buitenspelen)

Onlangs volgde ik een webinar van Erik Scherder, de enthousiaste hoogleraar klinische neuropsychologie die je wellicht wel eens hebt zien aanschuiven bij bijvoorbeeld De Wereld Draait Door, over het effect van spelen op de hersenen. Super interessant om hier eens meer over te horen. Want als ouders weten we best dat spelen en bewegen leuk is voor kinderen, en goed, maar het betekent zoveel meer dan plezier hebben. Het doet daadwerkelijk iets voor de hersenen en daarmee de leerontwikkeling van je kind. Wist jij dit? Ik neem je mee in het verhaal.

Hoe werkt dat dan in de hersenen?

Goed, hoe zit dat nu met dat verband tussen spelen en het brein? Daarvoor stak Scherder eerst van wal met een stukje uitleg over de hersenen.

Ons brein bestaat uit zogenaamde witte stof (white matter) en grijze stof. De grijze stof bestaat uit de cellichamen van de zenuwcellen en de witte stof bestaat uit de uitlopers van deze zenuwcellen.

De witte stof is als het ware de bedrading van het brein, het legt verbindingen tussen hersengebieden. De witte stof zorgt voor communicatie tussen de verschillende hersengebieden en het doorgeven van informatie. Deze verbindingsbaan speelt een rol bij cognitie, empathie en taalontwikkeling.

Je snapt: het is belangrijk dat dat doorgeven van informatie tussen hersengebieden zo snel mogelijk gebeurt. Die white matter is dus

‘Je wordt er gewoon slimmer van’

En wat blijkt nu? Bewegen – buitenspelen – heeft invloed op de witte stoffen. De witte stoffen hebben namelijk bloed nodig. Door fysieke activiteit zoals tijdens buitenspelen (lekker rennen, ravotten, springen enzovoort) werkt het hart beter en gaat er meer bloed naar het brein. De witte stoffen nemen dus toe in kwaliteit als kinderen fysiek actief zijn!

Spelen en bewegen stimuleren belangrijke cognitieve en sociale vaardigheden, creativiteit, omgaan met emoties en verlangens. Het directe effect van fysieke activiteit is betere remming van prikkels en impulsief gedrag, verbeterde cognitieve flexibiliteit (het snel kunnen wisselen tussen taken) en werkgeheugen (kortdurend opslaan van informatie om deze vervolgens weer te gebruiken).

Met andere woorden: je kind wordt er slimmer van.

Wow, als dat niet enorm krachtig is voor de toekomst van je kind!

Waarom nu juist buitenspelen?

Ok, super dat spelen je kind dus slimmer maakt en beter leert omgaan met uitdagingen en emoties. Maar waarom is nu juist buitenspelen zo belangrijk?

Scherder legt uit dat het effect van spelen het grootst is in een verrijkte ruimte: een omgeving die nieuw is, uitdagend is en moeite moet kosten. Dat zijn de perfecte ingrediënten voor de ontwikkeling van het kinderbrein.

Buiten is ultieme vorm van een verrijkte omgeving, want buiten is het nooit hetzelfde. Het waait, het regent, de zon schijnt, kinderen rennen rond, er zijn beestjes, blaadjes, je kind kan er bouwen, net iets hoger klimmen dan de vorige keer, met water spelen, ravotten enzovoort.

Een klimtouw is zoveel meer dan klimmen

Stel dat je kind in een klimtouw klautert. Dan is het fysiek bezig, het voelt waar het grip heeft, hoe het touw voelt aan de handen of voeten, het moet evenwicht bewaren als het touw beweegt, rekening houden met andere kinderen, bedenken hoe het andere kinderen kan passeren, zichzelf uitdagen hoger te klimmen. ( En houd jezelf in om ‘doe voorzichtig!’ te roepen. Over risky play zal ik ook nog eens een artikel schrijven.)

Een flinke work-out voor lijf en brein dus – en ondertussen heeft je kind waarschijnlijk veel plezier: spelend leren.

De voortdurende variatie van buitenspelen is prachtig en super uitdagend. Dat is dus waarom juist buitenspelen zo belangrijk is voor je kind.

Speel lekker mee voor je eigen white matter

Overigens is (buiten)spelen ook heel goed voor het brein van ouders :). De hoeveelheid witte stoffen in de hersenen neemt over de jaren langzaam af, maar door uitdaging en nieuwe dingen doen kun je die afname wel afzwakken. Een sterk argument om volgende keer lekker mee te voetballen met je kind, de wereld buiten te ontdekken (ga bijvoorbeeld samen op bloesemjacht) of ook een een ‘soepje’ te koken in de modderkeuken.

Meer weten?

• Scherder schreef het boek ‘Hart voor je brein‘ waarin het allemaal nog eens fijn – en begrijpelijk! – wordt uitgelegd.

Ik vond het door Right to Play georganiseerde webinar echt heel verhelderend. Het sterkt mij in mijn missie om toegankelijke tips te delen om meer (samen) te spelen, binnen en buiten!

Wil je meepraten of heb je goede tips voor andere ouders? Laat een reactie achter!